Kazanlık Türk Ağzı (Bulgaristan)

Bildiğimiz gibi, her yöreye ait belirli konuşma tarzları, bölge ağızları vardır. Bu çalışmamda sizlere memleketimde konuştuğumuz ve halen kullandığımız eski Türkçe kelimeleri göstermek istiyorum. Bu kelimeler sadece Türkçe olmamakla birlikte, burada Farsça ve Arapça kökenli kelimeler de göreceksiniz. Kazanlık ağzı nedir? Kelimeler…

Alma – elma

Ağlanmak/Ağlaşmak – şikayet etmek, yakınmak

Alatlamak – acele etmek

Anteri – gömlek

Aydamak – sürmek

Amıca – amca

Balay – Bari, keşke, hiç olmazsa, öyle ise

Beygir – at

Burkan – kavanoz

Bostan – karpuz

Güveyi – damat

Skemne – sandalye

Çekişmek – kavga etmek

Çember – başörtü

Enser – Çivi

Kalak – Burun

Kümbet – Soba

Otalanmak – zehirlenmek

Pelik – saç örgüsü

Şırlağan – Sıvı yağ

Taliga – at arabası

Tentene – dantel

Tekerlek (Verespet) – Bisiklet

Kese – Cüzdan

Mektep – okul

Suvan – Soğan

Kompir – patates

Kilim – Halı

Nene – babaanne, anneanne

Solumak – nefes almak

Tenyare – Tayyare

Zenzele – Deprem

Yemeni – Ayakkabı

Uruba – Elbise, kıyafet

Kardaş – kardeş

Kırmızılık – Ruj

Kırvat – Karyola

Kızan – çocuk

Çocuk – erkek çocuk

Tete – teyze

Laf – kelime

Yel – rüzgar

Tenzuh – Tülbent

Tas – kap

Kaçmak – koşmak

Sarmaşmak – sarılmak

Yene – evet

Pesmet – pişi

Kirez – kiraz

Peşkir – havlu

Sefte – siftah, ilk defa

Seme – sersemlik

Şılak – parlak

Tekerlenmek – yuvarlanmak

Viran – zayıf

Zem yapmak – dedikodu

Zatı – zaten

Kirli – pis

Bokluk – çöp

Kiyat – kağıt

Daha aklıma gelmeyen kelimeler var fakat ben sıklıkla en çok kullandığımız kelimeleri yazmaya çalıştım.

Türkçe İsimleri Olan Bazı Yerleşim Yerleri;

Eski Zağra (Stara Zagora) il

Akçakazanlık (Kazanlık) ilçe

Köyler;

Amırsız (Hamursuz)

Işıklı

Horozlar

Çanakçı

Doymuşlar

Okçular

Bayasıllı

Eşekçi

Ilıca

Devamında da sizlere Kazanlık ile ilgili kısa bir bilgi bırakıyorum. Bu kısmı; Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nden alınmıştır.

Kazanlık hakkında… Osmanlı’nın Bulgaristan’daki yeri…

Orta Bulgaristan’da Sofya’yı Burgaz’a bağlayan karayolu ve demiryolu üzerinde bulunan Kazanlık ünlü Şıpka Geçidi’nin hemen güneyinde, Tunca ırmağının bir kolu olan Gül ovası da denilen Kazanlık vadisinde kurulmuştur. Günümüzde (2001) 54.021 nüfusu bulunan bir sanayi şehridir. Osmanlı metinlerinde Akçakazanlık, Bulgarca’da Kazanluk olarak geçer. Kelimenin Kızanlık şeklinde okunması doğru değildir. 1400 yılı civarında Osmanlılar tarafından kurulan Kazanlık, Osmanlı dönemi boyunca tamamıyla Türk ve müslüman şehri olarak kalmış, bu sürede pek çok mimari eser inşa edilmiştir. XIX. yüzyılda burayı gören Helmuth von Moltke, Hochstädter, Kanitz ve Jireček gibi seyyahlar Kazanlık’tan övgüyle söz etmiş ve Balkanlar’ın en güzel köşelerinden biri olarak tanımlamışlardır. Günümüzde bu özelliğini koruyamayan şehir sıradan bir sanayi merkezi olarak tekstil, ev aletleri ve yiyecek endüstrisi yoğunluklu ve çok az bir Türk azınlığın yaşadığı yerdir. Balkanlar’daki en eski mimari eserlerden biri olan, Rumeli fâtihi ve ilk beylerbeyi Lala Şâhin Paşa’nın türbesi burada bulunmaktadır.

Şehrin adı, yüksek dağlarla çevrili ovanın Osmanlılar tarafından bir kazana benzetilmesinden kaynaklanmaktadır. Kazanlık isminin (Vilâyet-i Akçakazanlık) yer aldığı ilk yazılı metin, 15 Muharrem 824 (20 Ocak 1421) tarihli Sarıca Paşa’nın oğlu Umur Bey vakfiyesinin dördüncü zeylidir.

Etiketler: kazanlık ağzı bulgaristan

Hazırlayan: Zeynep Hatipoglu

MEB Resmi site: http://meb.gov.tr